Genel Bilgiler
İskemik inme beyini besleyen damarlarda aniden kan dolaşımının kesilmesi ile meydana gelir. Beyin arterlerinin trombotik veya embolik tıkanması sonucu oluşur ve beyin kanamalarından daha sık meydana gelir.
Belirti ve Bulgular
Akut nörolojik kaybı ve bilinç değişikliği olan her hastada düşünülmelidir. Sık rastlanan belirti ve bulgular şunlardır:
- Ani oluşan hemiarezi, monoparezi veya nadiren kuadriparezi
- Hemisensoriyel kayıplar
- Monokular veya binokular görme kayıpları
- Görme alan kayıları
- Diplopi
- Disartri
- Fasiyal sarkma
- Ataksi
- Vertigo
- Nistagmus
- Afazi
- Ani bilinç değişiklikleri
Bu semptomlar tek olarak meydana gelebildiği gibi kombine olarak da oluşabilir. Bulantı, kusma, baş ağrısı ve ani bilinç değişiklikleri beyin kanamalarını işaret etse de tıkanma ve kanamaları öyküyle ayırmak mümkün değildir. Genç hastalarda yeni kafa travaları, koagülopatiler, ilaç bağımlılığı (kokain gibi), migren atakları ve doğum kontrol hapları nedenler arasında sayılabilir.
Reperfüzyon tedavileriyle (fibrinolitik ve endoasküler terapiler) akut inmeler uygun hastalarda yararlı olabilmektedir. Nörolojik muayenede dikkat edilmesi gerekenler:
- Nörolojik defisitler tespit edilmeli
- İnme benzeri klinik tablolardan ayrılmalıdır
- Hastada klinik tablonun ilerleyip ilerlemediğine de bakılmalıdır.
- Strok seviyesi, muayene ve skalalarla tespit edilmelidir.
Nörolojik muayenede
- Kranyal sinirler
- Motor fonksiyon
- Sensoriyel fonksiyon
- Serebellar fonksiyon
- Yürüyüş
- Derin tendon refleksleri
- Lisan
- Mental durum ve bilinç seviyesi iyice muayene edilmeli ve değerlendirilmelidir.
Kafatası ve omurga ile menengismus belirtileri değerlendirilmelidir.
Tanı
Acil beyin görüntüleme yapılmalıdır. Kontrastsız BT en sık kullanılan yöntemdir. Ayrıca
- BT anjiyo ve BT perfüzyon görüntüleme
- MRI
- Karotid dupleks görüntüleme
- DSA (Digital subtraction angiography) de daha sonra uygulanabilir.
Lumbar ponsiyon
Menengitis ve subaraknoid kanama düşünüldüğünde uygulanır.
Laboratuvar çalışmaları:
- Tam kan saymı (CBC)
- Biyokimyasal çalışmalar
- Pıhtılaşma çalışmaları
- Kardiyak belirteçler
- Toksikolojik çalışmalar
- Gebelik araştırılması
İzlem
Hasta acil servise ulaştıktan en fazla 60 dk içinde aşağıdakiler sağanmalıdır
- Hava yolu açılmalı, solunum ve dolaşım stabilize edilmelidir
- Görüntüleme ve laboratuvar tetkikler amamanmalıdır
- Uygunsa reperfzüyon terapisine başlanmalıdır
Tedavi seçenekeri açısından aşağıdakiler çok önemlidir:
- Hava yolunun gerekliliği
- Optimal kan basıncı kontrolü
- Reperfüzyon terapi seçeneğini tanımlamak (İV fibrinoliz, rt-PA veya arter içi yaklaşımlar gibi)
Strok konusunda özelleşmiş bir hekimin bulunması çok önemlidir. Strok bakım ünitleri konuda eğitimli hemşirelerle hasatalğın gidişini olumlu anlamda etkiler.
İskemik ine terapi yöntemleri:
- Fibrinolitik terapi
- Antiplatelet ajanlar, 3]
- Mekanik trombektomi
Birlikte bulunabilen hastalıkların tedavileri de çok önemlidir:
- Ateşin düşürülmesi
- Hipo/Hipertansiyonun giderilmesi
- Hipoksinin düzeltilmesi
- Kardiyak aritmilerin tedavi edilmesi
- Miyokardiyal iskeminin yönetilmesi
Strok önlenmesi
Strokun primer önlenmesi (önceden strok geçirmeyenler)
- Platelet antiagreganlar
- Statinler
- Egzersiz
- Yaşam tarzı (sigara, alkol kullanımı gibi) düzenlenmesi
Sekonder önlenmesi (önceden strok geçirenler)
- Platelet antiagreganlar
- Antihipertansifler
- Statinler
- Yaşam tarzına yönelik öneriler dikkate alınır.