DELTA DALGALARI
Bir delta dalgası 0.5 ile 4 Hertz arasında bir salınım frekansına sahip yüksek genlikli bir beyin dalgasıdır. Delta dalgaları diğer beyin dalgaları gibi, bir elektroensefalogram [1] (EEG) ile kaydedilir ve genellikle yavaş dalga uykusu (SWS) olarak da bilinen NREM uykusunun derin 3. evresi ile ilişkilidir ve uykunun derinliğini karakterize etmeye yardımcı olur.
Tarihçe
Delta dalgaları" ilk olarak 1930'larda, alfa ve delta dalgalarını tespit etmek için Hans Berger'in elektroensefalograf makinesini (EEG) geliştiren W. Gray Walter tarafından tanımlandı. Delta dalgaları, kantitatif elektroensefalografi kullanılarak ölçülebilir.
Sınıflama
Delta dalgaları, tüm beyin dalgaları gibi elektroensefalografi (EEG) ile tespit edilebilir. Delta dalgaları başlangıçta 1 ile 4 Hz arasında bir frekansa sahip olarak tanımlandı, ancak daha yeni sınıflandırmalar sınırları 0.5 ile 2 Hz arasında koydu. Bunlar klasik olarak tanımlanan en yavaş ve en yüksek genlikli beyin dalgalarıdır. Ancak son çalışmalar daha yavaş (<0.1 Hz) salınımları tanımlamıştır [2] Delta dalgaları 3. evre uykusunda görünmeye başlar ancak 4. evrede neredeyse tüm spektral aktiviteye delta dalgaları hakimdir. Evre 3 uykusu % 50'den az delta dalga aktivitesine sahip olarak tanımlanırken 4. evre uykusu % 50'den fazla delta dalga aktivitesine sahiptir. Bu aşamalar son zamanlarda birleştirildi ve şimdi toplu olarak evre N3 yavaş dalga uykusu olarak adlandırılıyor. [3] N3 yavaş dalgalı uyku – slow wave sleep (SWS) sırasında, delta dalgaları bu aşamada EEG kaydının % 20 veya daha fazlasını oluşturur. [4] Delta dalgaları tüm memelilerde ve potansiyel olarak tüm hayvanlarda meydana gelir.
Delta dalgaları genellikle başka bir EEG fenomeni olan K kompleksi ile ilişkilidir. K-komplekslerinin yavaş dalga uykusunda delta dalgalarından hemen önce geldiği gösterilmiştir. [5]
Delta dalgaları da frontal (FIRDA), temporal (TIRDA) ve oksipital (OIRDA) aralıklı delta aktivitesi olarak aktivitenin konumuna göre sınıflandırılmıştır. [6]
Nörofizyoloji
Cinsiyet
Dişilerin daha fazla delta dalga aktivitesine sahip olduğu gösterilmiştir ve bu çoğu memeli türü için geçerlidir. Bu tutarsızlık erken yetişkinliğe kadar (insanlarda 30'lu veya 40'lı yaşlarda) belirgin hale gelmez. Erkeklerde yaşa bağlı delta dalga aktivitesinde kadınlara göre daha fazla azalma görülmüştür. [7]
Beyin lokalizasyonu ve biyokimyası
Delta dalgaları talamusta veya kortekste ortaya çıkabilir. Talamus ile ilişkili olduklarında retiküler formasyon ile koordineli olarak ortaya çıktıkları düşünülmektedir. [8] [9] Kortekste üst kiyazmatik çekirdeklerin delta dalgalarını düzenlediği gösterilmiştir. Çünkü bu bölgedeki lezyonların delta dalga aktivitesinde bozulmalara neden olduğu gösterilmiştir. Ayrıca delta dalgaları uyku sırasında sağ hemisfer baskınlığı ile lateralizasyon gösterir. [10] Delta dalgalarına kısmen T-tipi kalsiyum kanallarının aracılık ettiği gösterilmiştir. [11] Delta dalga uykusu sırasında nöronlar global olarak gamma-aminobutirik asit (GABA) tarafından inhibe edilir. [12]
Delta aktivitesi, büyüme hormonu salgılayan hormon GHRH ve prolaktin (PRL) dahil olmak üzere birkaç hormonun salınımını uyarır. GHRH hipotalamustan salınır ve bu da hipofizden büyüme hormonunun (GH) salınmasını uyarır. (GH) ile yakından ilgili olan (PRL) salgısı da hipofiz tarafından düzenlenir. Tiroid uyarıcı hormonun (TSH) salınımı, delta dalga sinyaline yanıt olarak azalır. [13]
Gelişim
Bebeklerin yavaş dalga uykusunda çok fazla zaman geçirdikleri ve bu nedenle daha fazla delta dalga aktivitesine sahip oldukları gösterilmiştir. Aslında delta dalgaları bebeklerin baskın dalga formlarıdır. Yeni doğmuş bir bebeğin uyanık EEG'sinin analizi delta dalga aktivitesinin o yaşta baskın olduğunu ve beş yaşındaki çocukların uyanık bir EEG'sinde hala göründüğünü göstermektedir. [14] Yavaş dalga uykusu sırasında delta dalga aktivitesi ergenlik döneminde azalır ve 11 ile 14 yaşları arasında yaklaşık 25'lik bir düşüş bildirilmiştir. [15] Delta dalgalarının yaşam süresi boyunca azaldığı ve düşüşün çoğu kırklı yılların ortalarında görüldüğü gösterilmiştir. Yaklaşık 75 yaşına gelindiğinde dördüncü evre uyku ve delta dalgaları tamamen yok olabilir. [16] Yaşlılarda yavaş dalga uykusu sırasında delta dalgalarının görülme sıklığındaki azalmaya ek olarak, temporal delta dalga aktivitesi insidansı sıklıkla yaşlı erişkinlerde görülür ve insidanslar da yaşla birlikte artar. [17]
Kesintiler ve Bozulmalar
NREM uykusuyla ilişkili olmayan bölgesel delta dalga aktivitesi ilk olarak serebral hemisfer tümörlerini inceleyen W. Gray Walter tarafından tanımlandı. Delta dalga aktivitesindeki bozulmalar ve yavaş dalga uykusu çok çeşitli bozukluklarda görülür. Bazı durumlarda delta dalgası aktivitesinde artış veya azalma olabilirken, diğerleri EEG spektrumunda bulunan alfa dalgaları gibi delta dalgası aktivitesinde bozulmalar olarak ortaya çıkabilir. Delta dalgası bozulmaları fizyolojik hasar, besin metabolizmasındaki değişiklikler, kimyasal değişikliklerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir veya ayrıca idiyopatik olabilir. Delta aktivitesindeki bozulmalar, yetişkinlerde zehirlenme veya deliryum durumlarında ve bunama veya şizofreni gibi çeşitli nörolojik bozukluklarla teşhis edilenlerde görülür. [18]
Temporallerde düşük voltajlı düzensiz delta dalgası
Temporal düşük voltajlı düzensiz delta dalgası aktivitesi, özellikle küçük iskemik lezyonlarla ilişkili olarak, iskemik beyin hastalığı olan hastalarda sıklıkla saptanmıştır ve erken evre serebrovasküler hasarın göstergesi olduğu görülmektedir. [19]
Parasomniler
Bir uyku bozuklukları kategorisi olan parasomniler, genellikle yavaş dalga uykusundaki bozulmalarla ilişkilendirilir. Uykuda yürüme ve uykuda konuşma genellikle yüksek delta dalga aktivitesi dönemlerinde meydana gelir. Uyurgezerlerin, sağlıklı kontrollere göre 2., 3. ve 4. Evrelerde uykuda harcanan toplam süreye kıyasla daha fazla hipersenkron delta aktivitesine (HSD) sahip olduğu da gösterilmiştir. HSD, uyku EEG'lerinde görülen sürekli, yüksek voltajlı (> 150 µV) delta dalgalarının varlığını ifade eder. [20] NREM uykusunun derin evrelerinde meydana gelen parasomniler, uyku terörü ve konfüzyonel uyanmaları da içerir.
Uykusuzluk
Toplam uyku yoksunluğunun uykunun telafisi sırasında delta dalga aktivitesini artırdığı gösterilmiştir [21] ve ayrıca hipersenkron delta aktivitesini artırdığı da gösterilmiştir. [20]
Parkinson hastalığı
Uyku bozuklukları ve demans, Parkinson hastalığının ortak özellikleridir ve bu hastalar, bozulmuş beyin dalga aktivitesi gösterirler. Parkinson hastalığının tedavisi için geliştirilen Rotigotine ilacının delta gücünü ve yavaş dalga uykusunu artırdığı gösterilmiştir.
Şizofreni
Şizofreni hastaları bozulmuş EEG paternleri göstermiştir ve derin uyku sırasında azalan delta dalgaları ile şizofreni ile ilişkili negatif semptomlar arasında yakın bir ilişki vardır. Yavaş dalga uykusu sırasında (evre 3 ve 4), şizofrenlerin daha şiddetli şizofreni formlarında uyanma saatlerinde delta dalgalarının arttığı gösterilse de, şizofrenlerin delta dalga aktivitesinde azalma olduğu gösterilmiştir. [22] Yakın zamanda yapılan bir çalışma, sağlıklı bireylerde görülen sağ frontal ve santral delta dalga baskınlığının şizofreni hastalarında olmadığını göstermiştir. Ayrıca delta dalga aktivitesi ile yaş arasındaki negatif korelasyon şizofreni hastalarında da görülmemektedir. [23]
Diyabet ve insülin direnci
Yavaş dalga (delta) uykusundaki bozulmaların, potansiyel olarak hipofiz tarafından salgılanan büyüme hormonundaki bozulmalara bağlı olarak, Tip II diyabet gelişme riskini artırdığı gösterilmiştir. Ayrıca uyku sırasında oluşan hipoglisemi de delta dalga aktivitesini bozabilir. [24] Düşük voltajlı düzensiz delta dalgaları, diyabetik hastaların sol temporal lobunda da % 56 oranında bulunmuştur (sağlıklı kontrollerde% 14'e kıyasla). [25] [26]
Fibromiyalji
Fibromiyaljiden muzdarip hastalar genellikle dinlendirici olmayan uyku bildirirler. Moldovsky ve arkadaşları tarafından 1975 yılında yapılan bir çalışmada bu hastaların 3. ve 4. evrelerde uykudaki delta dalga aktivitesinin genellikle alfa dalgaları tarafından kesintiye uğradığını gösterdi. Daha sonra delta dalgası uyku aktivitesinden yoksun bırakılmasının kas-iskelet ağrısı ve yorgunluğa neden olduğunu gösterdiler. [27]
Alkolizm
Alkolizmin hem erkeklerde hem de kadınlarda evre 1 ve REM insidansını artırırken, daha az yavaş dalga uykusu ve daha az delta gücü ile uyku ürettiği gösterilmiştir. Uzun süreli alkol kötüye kullanımında, alkolün uyku yapısı üzerindeki etkilerinin ve delta aktivitesindeki azalmanın uzun süreli yoksunluk dönemlerinden sonra bile devam ettiği gösterilmiştir. [28]
Temporal lob epilepsisi
Delta dalgaları dahil olmak üzere yavaş dalgalar, beyindeki nöbet benzeri aktiviteyle ilişkilidir. W. Gray Walter, temporal lob epilepsisine neden olan beyin tümörlerini ve lezyonları bulmak için EEG'den delta dalgalarını kullanan ilk kişiydi. [29] Neurofeedback, temporal lob epilepsisi için bir tedavi olarak önerilmiştir ve teorik olarak uygunsuz delta dalga intrüzyonunu azaltmak için hareket eder, ancak bu alanda sınırlı klinik araştırma vardır. [30]
Diğer bozukluklar
Bozulmuş delta dalgası aktivitesiyle sıklıkla ilişkilendirilen diğer bozukluklar şunları içerir:
- Narkolepsi
- Depresyon
- Kaygı
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve üç alt tipi. [31]
- Juvenil kronik artrit [32]
- Postural ortostatik taşikardi sendromu (PoTS) [33]
- Ehlers-Danlos Sendromu [34]
Bilinç ve rüya görme
Başlangıçta rüya görmenin sadece hızlı göz hareketi uykusunda gerçekleştiği düşünülüyordu, ancak artık yavaş dalga uykusu sırasında da rüya görülebileceği biliniyordu. Delta dalgaları ve delta dalgası aktivitesi, çoğu insanda, görünüşte bilinçsiz bir durum ve fiziksel farkındalığın kaybı ve "bilginin yinelenmesi" ile işaretlenir. Delta dalgası aktivitesinin, bildirimsel ve açık bellek oluşumunun oluşumuna yardımcı olduğu da iddia edildi. [12]
Kültürel ve dini rol
Advaita Vedanta'da derin rüyasız uyku, yüksek bilinç durumunun arka planı olarak kabul edilen turiya'da uyanıklık ve rüya ile birlikte var olur. Kişi en derin rüyasız uykudayken farkında veya bilinçli kalabilirse, derin bir meditasyon durumuna ("jagrat sushupti" olarak bilinir) ulaşılabilir olduğu söylenir. Bu paradoksal bilinç kavramı, delta uykusu sırasında meydana gelen yüksek kortikal aktiviteyle bağlantılı olabilir. [35]
Farmakoloji
- Uykuyu etkileyen ilaçların çoğu, uyku başlangıcını uyararak veya REM uykusunu bozarak bunu yaparken, bazı kimyasalların ve ilaçların delta dalgası aktivitesini değiştirdiği gösterilmiştir.
- Delta uykusunu tetikleyen peptit, adından da anlaşılacağı gibi, delta dalgası EEG aktivitesini indükler.
- Alkol, SWS delta dalga aktivitesini azaltır, böylece hipofizden büyüme hormonu (GH) salınımını kısıtlar. [36]
- Muramil peptid, muramil dipeptid (MDP, N-asetilmuramil-L-alanil-D-izoglutamin) yavaş dalga uykusu sırasında delta dalga aktivitesini artırdığı gösterilmiştir. [37]
- Epileptik nöbetleri kontrol etmek için kullanılan bir ilaç olan Gabapentin ilacı, yetişkinlerde delta dalga aktivitesini ve yavaş dalga uykusunu arttırır. [38]
- Zolpidem gibi hipnotikler yavaş dalga uykusunu artırırken, delta dalga aktivitesini artırmazlar ve bunun yerine yavaş dalga uykusu sırasında iğ aktivitesini arttırırlar. [39]
- Gama-hidroksi bütirat (GHB), delta yavaş dalga uykusunu ve uyku ile ilişkili büyüme hormonunu (GH) artırır. [39]
Yüksek doz nitröz oksit uygulaması, geçici, büyük genlikli yavaş delta salınımları ile ilişkilidir. [40]
Diyetin etkileri
Ketojenik diyet gibi karbonhidrat oranı çok düşük olan diyetlerin sağlıklı bireylerde delta aktivitesi miktarını artırdığı ve yavaş dalga uykusu sağladığı gösterilmiştir. [41]
Kaynaklar:
- Walker, Peter (1999). Chambers dictionary of science and technology. Edinburgh: Chambers. p. 312. ISBN 0-550-14110-3.
- Hiltunen T1, Kantola J, Abou Elseoud A, Lepola P, Suominen K, Starck T, Nikkinen J, Remes J, Tervonen O, Palva S, Kiviniemi V, Palva JM. (2014). "Infra-slow EEG fluctuations are correlated with resting-state network dynamics in fMRI". [Article]. The Journal of Neuroscience, 34(2): 356–36
- "Glossary. A resource from the Division of Sleep Medicine at Harvard Medical School, Produced in partnership with WGBH Educational Foundation". Harvard University. 2008. Retrieved 2009-03-11. "The 1968 categorization of the combined Sleep Stages 3–4 was reclassified in 2007 as Stage N"
- Iber C, Ancoli-Israel S, Chesson A, and Quan SF for the American Academy of Sleep Medicine. The AASM Manual for the Scoring of Sleep and Associated Events: Rules, Terminology and Technical Specifications, 1st ed.: Westchester, Illinois: American Academy of Sleep Medicine, 2007.
- De Gennaro, L., Ferrara, M., & Bertini, M. (2000). "The spontaneous K-complex during stage 2 sleep: is it the 'forerunner' of delta waves?" [Article]. Neuroscience Letters, 291(1), 41–43.
- Brigo F (2011). "Intermittent rhythmic delta activity patterns". Epilepsy & Behavior (Review). 20 (2): 254– doi:10.1016/j.yebeh.2010.11.009. PMID 21276757.
- Ehlers, C. L., and D. J. Kupfer. (1997). "Sleep: Do Young Adult Men and Women Age Differently?". J Sleep Res. 6 (3): 211–15. doi:10.1046/j.1365-2869.19900041.x. PMID 9358400.
- Gross, Richard E. (1992). Psychology: the science of mind and behaviour. London: Hodder & Stoughton. pp. 112–113. ISBN 0-340-56136-X.
- Maquet, P., Degueldre, C., Delfiore, G., Aerts, J., Peters, J. M., Luxen, A., et al. (1997). Functional neuroanatomy of human slow wave sleep. Journal of Neuroscience, 17(8), 2807-2812.
- Mistlberger, R. E., Bergmann, B. M., & Rechtschaffen, A. (1987). RELATIONSHIPS AMONG WAKE EPISODE LENGTHS, CONTIGUOUS SLEEP EPISODE LENGTHS, AND ELECTROENCEPHALOGRAPHIC DELTA WAVES IN RATS WITH SUPRACHIASMATIC NUCLEI LESIONS. [Article]. Sleep, 10(1), 12-24.
- Lee, J., Kim, D., Shin, H. Lack of delta waves and sleep disturbances during non-rapid eye movement sleep in mice lacking a1g-subunit of T-type calcium channels. PNAS;101(52): 18195-18199.
- Hobson, J., & Pace-Schott, E. (2002). The Cognitive Neuroscience of Sleep: Neuronal Systems, Consciousness and Learning. Nature Reviews Neuroscience, 3(9), 679-693.
- Brandenberger, G. (2003). The Ulradien Rhythm of Sleep: Diverse Relations with Pituitary and Adrenal Hormones. Revue Neurologique, 159(11), S5-S10.
- Taylor, Eric; Rutter, Michael (2002). Child and adolescent psychiatry. Oxford: Blackwell Science. p. 162. ISBN 0-632-05361-5.
- "Brain Wave Changes in Adolescence Signal Reorganization of the Brain". ScienceDaily. 8 December 2006. Retrieved 24 March 2008.
- Colrain, I. M., Crowley, K. E., Nicholas, C. L., Afifi, L., Baker, F. C., Padilla, M., et al. (2010). Sleep evoked delta frequency responses show a linear decline in amplitude across the adult lifespan. [Article]. Neurobiology of Aging, 31(5), 874-883.
- Inui, Koji, Eishi Motomura, Hiroyuki Kaige, and Sen Nomura. "Temporal Slow Waves and Cerebrovascular Diseases - Inui - 2008 - Psychiatry and Clinical Neurosciences." Psychiatry and Clinical Neurosciences 55.5 (2001): 525–31. Wiley Online Library. Web. 29 November 2010.
- Hales, Robert E.; Yudofsky, Stuart C. (2007). The American Psychiatric Publishing Textbook of Neuropsychiatry and Behavioral Neurosciences, Fifth Edition (American Psychiatric Press Textbook of Neuropsychiatry). American Psychiatric Publishing, Inc. ISBN 978-1-58562-239-9.
- Inui, Koji, Hozumi Kawamoto, Masahiko Kawakita, Kazuhisa Wako, Hiromichi Nakashima, Masanori Kamihara, and Junichi Nomura. "Temporal Delta Wave and Ischemic Lesions on MRI." Psychiatry and Clinical Neurosciences 48.4 (1994): 891–98. Print.
- Pilon M; Zadra A; Joncas S et al. Hypersynchronous delta waves and somnambulism: brain topography and effect of sleep deprivation. SLEEP 2006;29(1): 77–84.
- Feinberg, I., T. Baker, R. Leder, and J. D. March. "Response of Delta (0-3 Hz) EEG and Eye Movement Density to a Night with 100 Minutes of Sleep." Sleep 11.5 (1988): 473–87. Print.
- Alfimova, M. V., & Uvarova, L. G. (2007). Changes in the EEG spectral power during perception of neutral and emotionally salient words in schizophrenic patients, their relatives and healthy individuals from general population. [Article]. Zhurnal Vysshei Nervnoi Deyatelnosti Imeni I P Pavlova, 57(4), 426-436.
- Sekimoto, M., et al., Cortical regional differences of delta waves during all-night sleep in schizophrenia, Schizophr. Res. (2010), doi:10.1016/j.schres.2010.11.003
- Abdelkarim, T. H., Westin, T., Romaker, A., & Girish, M. (2002). Presence of delta waves in REM sleep during polysomnography as a sign of acute hypoglycemic encephalopathy. [Meeting Abstract]. Sleep, 25, 531.
- Appearance of Parkinsonian Syndrome after Administration of Delta Sleep-inducing Peptide into the Rat Substantia Nigra." Biull Eksp Biol Med. 109.2 (1990): 119–21. Print.
- Inui, K., H. Sannan, H. Ota, Y. Uji, S. Nomura, H. Kaige, I. Kitayama, and J. Nomura. "EEG Findings in Diabetic Patients with and without Retinopathy." Acta Neurologica Scandinavica 97.2 (1998): 107–09. Print.
- Nezu, Arthur M. ., Christine Maguth. Nezu, Pamela A. . Geller, and Irving B. . Weiner. Handbook of Psychology. New York: Wiley, 2003. Print.
- Colrain, I. M., S. Turlington, and F. C. Baker. "Impact of Alcoholism on Sleep Architecture and EEG Power Spectra in Men and Women." Sleep. 32.10 (2009): 1341–352. Print.
- Walter WG. The location of cerebral tumors by electroencephalography. Lancet 1936;2: 305–8.
- "Biofeedback for Epileptic Seizures; EEG Neurofeedback for Epilepsy". Epilepsyhealth.com. Retrieved 14 February 2011.
- EEG-defined subtypes of children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Adam R Clarke, Robert J Barry, Rory McCarthy, Mark Selikowitz. Clinical neurophysiology : official journal of the International Federation of Clinical Neurophysiology. 1 November 2001 (volume 112 issue 11 Pages 2098-2105)
- Lopes, M.C., Guilleminault, C., Rosa, A., Passarelli, C., Roizenblatt, S., Tufik, S. Delta sleep instability in children with chronic arthritis. Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 2008;41(10): 938–43.
- Bagai, Kanika; Peltier, Amanda C.; Malow, Beth A.; Diedrich, André; Shibao, Cyndya A.; Black, Bonnie K.; Paranjape, Sachin Y.; Orozco, Carlos; Biaggioni, Italo; Robertson, David; Raj, Satish R. (15 May 2016). "Objective Sleep Assessments in Patients with Postural Tachycardia Syndrome using Overnight Polysomnograms". Journal of Clinical Sleep Medicine. 12 (5): 727–7 doi:10.5664/jcsm.5806. ISSN 1550-9389. PMC 4865560. PMID 26951415.
- Hakim, Alan; De Wandele, Inge; O'Callaghan, Chris; Pocinki, Alan; Rowe, Peter (10 February 2017). "Chronic fatigue in Ehlers-Danlos syndrome-Hypermobile type". American Journal of Medical Genetics Part C: Seminars in Medical Genetics. 175 (1): 175–180. doi:10.1002/ajmg.c.31542. ISSN 1552-4868.
- Sharma Arvind: Sleep as a State of Consciousness in Advaita Vedanta; State University of New York Press, 2004
- Lands, William. "Alcohol, Slow Wave Sleep, and the Somatotropic Axis." Alcohol 18.2 (1999): 109–22.
- Davenne, D. M. "Enhancement of Quiet Sleep in Rabbit Neonates by Muramyl Dipeptide." Am J Physiol. 253.4 (1987): 646–54. Print.
- Foldvary-Schaefer, N., I. De Leon Sanchez, M. Karafa, D. Dinner, and H. H. Morris. "Gabapentin Increases Slow-wave Sleep in Normal Adults." Epilepsia 43.12 (2002): 1493–497. Print.
- D'haenen, H. A. H., Johan A. Den Boer, and Paul Willner. Biological Psychiatry. Chichester: Wiley, 2002. Print.
- Kara J. Pavone, Oluwaseun Akeju, Aaron L. Sampson, Kelly Ling, Patrick L. Purdon, Emery N. Brown. Nitrous oxide-induced slow and delta oscillations" Journal of Clinical Neurophysiology, Jan. 2016
- Afaghi, A., O'Connor, H., & Chow, C. (2008). Acute Effects of the Very Low Carbohydrate Diet on Sleep Indices. Nutritional Neuroscience, 11(4), 146-154.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Delta_wave