SİNGULAR KORTEKSTE MERHAMET VE EGOİZM AĞLARI
Merhamet, insanları, başkalarının ve kendilerinin fiziksel, zihinsel veya duygusal acılarına yardım etme yolundan çıkmaya motive eder. Merhamet, genellikle acı çekmenin duygusal bir yönü olan duyarlılığa sahip olarak kabul edilir. Her ne kadar hakkaniyet, adalet ve karşılıklı bağımlılık gibi beyinsel kavramlara dayandırılsa da, doğası gereği rasyonel olarak kabul edilebilir ve uygulanması da sağlam yargıya dayalı bir faaliyet olarak anlaşılabilir. Aynı zamanda, bir bireyin şefkatine genellikle "derinlik", "canlılık" veya "tutku" özelliğinin verildiği, eşit boyutun bir yönü de vardır. "Merhamet" kelimesinin etimolojisi, "birlikte acı çekmek" anlamına gelen Latince'dir. Merhamet, "bir başkası için hissetmeyi" içerir ve empatinin öncüsüdür, daha iyi insan merkezli aktif şefkat eylemleri için "başkası gibi hissetme" kapasitesi; Ortak tabirle aktif şefkat, bir başkasının acısını hafifletme arzusudur.
Olga Klimecki (ve ark.), şefkat ve empati açısından farklı (örtüşmeyen) fMRI beyin aktivasyon alanları buldu: şefkat, mOFC (medial orbitofrontal cortex), pregenual ACC (anterior cingulat cortex) ve ventral striatum ile ilişkilendirildi. Empati, aksine, ön insula ve anterior midcingulate korteks (aMCC) ile ilişkiliydi.
Jorge Moll ve Jordan Grafman, Ulusal Sağlık Enstitüleri ve LABS-D'Or Hastane Ağı'ndaki (J.M.) sinirbilimciler, fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme kullanarak normal sağlıklı gönüllülerde fedakarlığın sinirsel temelleri için ilk kanıtı sağladılar. Ekim 2006'da ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan araştırmalarında, hem saf parasal ödüllerin hem de hayır amaçlı bağışların, beynin genellikle gıdaya ve sekse yanıt veren primitif kısmıyla ilişkili olduğunu gösterdiler.
Bununla birlikte, gönüllüler hayırsever bağışlar yaparak cömertçe başkalarının çıkarlarını kendi çıkarlarının önüne koyduğunda, seçici olarak başka bir beyin devresi aktive edildi: subgenual korteks/septal bölge. Bu yapılar, diğer türlerdeki sosyal bağlanma ve bağlanma ile yakından ilişkilidir. Deneyin öne sürdüğüne göre fedakarlık, temel bencil dürtüleri bastıran üstün bir ahlaki yeti değildi, daha çok beyin için temeldi, güçlü ve zevkliydi. Emory Üniversitesi'ndeki sinirbilimciler Jill Rilling ve Gregory Berns tarafından yürütülen bir çalışmada, deneklerin ihtiyacı olan birine yardım ederken beyin aktiviteleri kaydedildi. Denekler şefkatli eylemler gerçekleştirirken, beynin kaudat çekirdeği ve ön singulat bölgelerinin aktive olduğu, beynin aynı alanlarının zevk ve ödülle ilişkili olduğu bulundu. Bir beyin bölgesi, subgenual anterior singulat korteks/bazal ön beyin, özellikle empati özelliği olanlarda özgecil davranışı öğrenmeye katkıda bulunur. Aynı çalışma, hayır kurumlarına bağış yapmak ile sosyal bağ ve kişisel itibarın teşvik edilmesi arasında bir bağlantı olduğunu da göstermiştir.
Gerçek merhamet eğer varsa, bu nedenle doğası gereği kişisel çıkar tarafından motive edilir.
Aslında, Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde nörobilimci Antonio R. Damasio ve meslektaşlarında Mart 2007'de yayınlanan bir deneyde, ventromedial prefrontal kortekste hasar olan deneklerin ahlaki yanıtlara empatik bir şekilde ulaşma yeteneğinden yoksun olduklarını gösterdi. Ahlaki ikilemlerle, bu beyin hasarlı hastalar soğukkanlılıkla "son-aracı-doğrular" yanıtlarıyla geldiler ve Damasio'nun meselenin ahlaksız sonuçlara varmak değil, zor bir sorunla karşılaştıklarında – bu durumda, teröristler tarafından kaçırılan bir yolcu uçağının büyük bir şehre çarpmadan önce düşürülüp düşürülmeyeceği -bu hastalar, normal olarak işleyen beyinleri olan insanları rahatsız etmeden kararlara varıyor gibi görünüyor. Yine Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde klinik nörobilimci olan Adrian Raine'e göre, bu çalışmanın çıkarımlarından biri, toplumun ahlaksız insanları nasıl yargıladığını yeniden düşünmek zorunda kalabileceğidir: "Psikopatlar genellikle empati ya da pişmanlık hissetmezler. Bu farkındalık olmadan, yalnızca akıl yürütmeye dayanan insanlar ahlaki çalılıklar arasında yollarını bulmayı daha zor buluyor gibi görünüyor. Bu, farklı sorumluluk standartlarına tabi tutulmaları gerektiği anlamına mı geliyor?"
1990'larda bir başka çalışmada, Oregon Üniversitesi'nden ekonomist Dr. Bill Harbaugh, insanların kişisel prestij nedenleriyle vermeye motive oldukları sonucuna vardı ve 2007'de psikolog meslektaşı Dr. Ulrich Mayr ile benzer bir fMRI tarayıcı testinde, Jorge Moll ve Jordan Grafman'ın hayır kurumlarına bağış yapma konusunda çalışma grubunu iki gruba ayırabilmiş olsalar da: ("egoistler" ve "özgeciler") aynı sonuçları elde etti. Keşiflerinden biri, nadiren de olsa, kabul edilen "egoistlerin" bazılarının bile bazen beklenenden fazlasını vermesiydi, çünkü kişi başkalarına yardım edecekti ve bu da, bir kişinin çevresi ve değerleri gibi hayırseverlikte başka faktörlerin olduğu sonucuna yol açtı.
2009 yılındaki küçük bir fMRI deneyinde, Mary Helen Immordino-Yang ve meslektaşları Andrea McColl, Hanna Damasio ve Beyin ve Yaratıcılık Enstitüsü'nden Antonio R. Damasio, diğerlerinde sosyal ve fiziksel acıya karşı güçlü merhamet duygularını incelediler. Her iki duygu da anterior insula, anterior singulat, hipotalamus ve orta beyindeki aktivitede beklenen bir değişikliği içeriyordu, ancak aynı zamanda varsayılan modda yer alan bir bölge olan her iki beyin hemisferinin arka medial yüzeyinde daha önce tanımlanmamış beyin fonksiyonu ve benlikle ilgili süreçlerde rol oynayan bir kortikal aktivite modeli buldular. Diğer kişilerde sosyal acıya karşı merhamet, bu bölgenin iç algılayıcı, inferior/posterior kısmında güçlü aktivasyonu ile ilişkiliyken, diğerlerinde fiziksel acıya karşı merhamet, dış algılayıcı, superior/anterior kısımda yüksek aktiviteyi içeriyordu. Sosyal acıya karşı merhamet, bu superior/anterior bölümü daha az ölçüde harekete geçirdi. Anterior insula'da sosyal acı için merhametle ilgili aktivite daha sonra pik yaptı ve fiziksel acı için merhametle ilişkili aktiviteden daha uzun sürdü. Başkalarına karşı şefkatli duyguların prefrontal korteks, inferior frontal korteks ve orta beyin üzerinde etkileri vardır.
Şefkat duygularının ve eylemlerinin, anterior insula, anteior singulat, mezensefalon, insular korteks ve hipotalamus gibi homeostazı düzenlediği bilinen alanları uyardığı bulunmuştur, sosyal duyguların, diğer primer duygularla ilişkili aynı temel araçlardan bazılarını kullandığı hipotezini desteklemektedir.
KAYNAKLAR
Sherlyn Jimenez, see article on Compassion, The Encyclopedia of Positive Psychology, Volume I, Editor: Shane Lopez, Wiley-Blackwell, ISBN 978-1-4051-6125-1.
Differential pattern of functional brain plasticity after compassion and empathy training, Olga M. Klimecki, Susanne Leiberg, Matthieu Ricard, and Tania Singer, Department of Social Neuroscience, Max Planck Institute for Human Cognitive and Brain Sciences.
Human fronto–mesolimbic networks guide decisions about charitable donation, PNAS 2006:103(42);15623–15628.
Vedantam, Shankar (May 2007). "If It Feels Good to Be Good, It Might Be Only Natural". The Washington Post. Retrieved 23 April 2010.
Lockwood, Patricia L; Apps, Matthew A J; Valton, Vincent; Viding, Essi; Roiser, Jonathan P (2016). "Neurocomputational mechanisms of prosocial learning and links to empathy". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 113 (35): 9763–8.
Svoboda, Elizabeth (September 5, 2013). "Scientists Are Finding That We Are Hard-Wired for Giving". University of Notre Dame. Retrieved 7 August 2017.
Immordino-Yang, M. H.; McColl, A.; Damasio, H.; Damasio, A. (May 2009). "Neural correlates of admiration and compassion". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 106 (19): 8021–6.
Kim, JW; SE Kim; JJ Kim; B Jeong; CH Park; AR Son (August 2009). "Compassionate attitude towards others' suffering activates the mesolimbic neural system". Konyang University. 47 (10): 2073–2081.